Với hơn 3260 km bờ biển, Việt Nam có tiềm năng rất lớn trong việc phát triển vận tải biển và các dịch vụ khác liên quan đến biển . Dọc bờ biển nước ta có khoảng 100 địa điểm có thể xây dựng được cảng biển. Từ các cảng Việt Nam có thể thông qua eo biển Malắcca để đi đến Ấn Độ Dương, Trung Đông, châu Âu, châu Phi; qua eo biển Ba-si có thể đi vào Thái Bình Dương đến các cảng của Nhật Bản, Nga, Nam Mỹ và Bắc Mỹ; qua các eo biển giữa Philippin, Inđônêxia, Xinhgapo đến Ôxtrâylia và Niu Di Lân…. Theo dự đoán của các chuyên gia sẽ có 2/3 số lượng hàng hóa xuất nhập khẩu của thế giới phải đi qua vùng biển Đông trong 5-10 năm tới. Nhu cầu vận chuyển hàng hoá đóng container trong khu vực châu Á có thể tăng lên đáng kể. Biển Đông cũng sẽ thu hút số lượng lớn các nhà kinh doanh và khách du lịch di chuyển bằng tàu biển. Thêm vào đó, vùng trời trên biển Đông cũng có tiềm năng để xây dựng các tuyến đường hàng không. Đó là một cơ hội rất lớn để Việt Nam phát triển vận tải biển đem lại nguồn thu đáng kể phục vụ công cuộc công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước.

Hiện nay, Việt Nam có tổng cộng 114 cảng biển. Các cảng lớn tập trung ở Sài Gòn, Hải Phòng và Quảng Ninh. Các cảng này đảm nhiệm trên 60% tổng lượng hàng hóa vận tải bằng đường biển cả nước. Ngành vận tải hàng hóa bằng đường biển Việt Nam liên tục tăng trong hơn một thập niên qua. Thành tích này vẫn chưa tương xứng với tiềm năng của ngành vận tải biển của nước ta. Việt Nam vẫn chưa là nước có ngành vận tải biển phát triển cao trong khu vực. Trong 5 năm 2001-2005, đội tàu biển Việt Nam đã tăng thêm 366 tàu với trọng tải 1.269.001T, tăng 50,97% về số lượng và 68,72% về trọng tải. Đến năm 2010 tổng trọng tải đội tàu biển Việt Nam là 3.040.374 DWT và đến năm 2020 sẽ là 4.711.180 DWT. Trong đó, tổng Công ty hàng hải Việt Nam (VinaLines) là doanh nghiệp vận tải biển lớn nhất chiếm tới 60% cả nước. Đội tàu của VinaLines có 151 chiếc với tổng trọng tải 2,68 triệu DWT, đứng thứ 87 trên thế giới. Hiện nay, Việt Nam có khoảng 1.600 tàu biển, trọng tải 6,2 triệu tấn, đứng thứ 31 trên thế giới.